2025 оны 1-р сарын 15-нд Монгол Улсын Төрийн Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанд Үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Туваан Цэветдорж эрдэс баялгийн хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олголт, уул уурхайн салбараас олох ашиг тус, мөн уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх чиглэлээрх хийгдэж буй үйл ажиллагаа болон уул уурхайн биржийн үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл өгөв.
Сайд Туваан Цэветдорж уул уурхайн биржийн үйл ажиллагааны талаар танилцуулга хийв. Уул уурхайн биржийн тухай хуулинг 2023 оны 6-р сарын 30-нд хэрэгжүүлж эхэлсэн. Энэ хуулийг хэрэгжүүлснээр 2023 онд Монголын Хөрөнгийн Биржээр нийт 14.9 сая тонн нүүрс, 604.8 мянган тонн төмрийн хүдрийн баяжмал арилжигдаж, нийт 2.1 тэрбум ам.долларын орлого, үнийн өсөлтөөс шалтгаалан нэмэлт 155.3 сая ам.долларын орлого оров. 2024 онд нийт 859 гэрээ хийгдэж, 36.7 сая тонн нүүрс, 2.9 сая тонн төмрийн хүдэр болон баяжмал, 17.6 мянган тонн флюорит, 6 мянган тонн зэсийн баяжмал арилжигдаж, нийт 16.26 их наяд төгрөгийн орлого олсон байна.
Мөн сайд Туваан эрдэс баялгийн хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олголтын талаар мэдээлэл өгсөн. 1994 оны Эрдэс баялгийн хуулиар эхлээд хайгуулын зөвшөөрлийг хүсэлтээр олгож байсан бол 1997-2006 онд энэ нь иргэд болон хуулийн этгээдүүдэд мөн хүсэлтээр олгогдож байв. 2006 оноос хойш зөвшөөрлийг хүсэлт болон уралдаан, 2014 оноос уралдаан болон хүсэлтээр олгож эхэлсэн. 2017 оны хуулийн өөрчлөлтөд зааснаар зөвхөн засгийн газраас тодорхойлсон талбайн тухай хууль эрх зүйн хүрээнд хайгуулын зөвшөөрлийг олгох боломжтой болсон. 2010 онд Хайгуулын зөвшөөрөл олгохыг хориглох тухай хууль батлагдсан бөгөөд үүний улмаас 2010-2014 оны хооронд зөвшөөрөл олгогдсонгүй.
Хуулийн өөрчлөлт хүчин төгөлдөр болсноор хайгуулын зөвшөөрлийн уралдаан нь Эрдэс баялгийн хуулинд ороод, тодорхой шалгаруулах журам батлагдсан. Хайгуулын зөвшөөрөл 2024 оны 4-р сар хүртэл олгогдсон. 2024 оны байдлаар Монгол Улсын газар нутгийн 74 хувийг хайгуул болон ашиглалтын зориулалтаар хаасан байна. Засгийн газар 8.4 сая га талбайг тодорхойлж, 2023 онд 8.6 сая га талбайг нэмээд нийт 17 сая га талбайг хайгуулд зориулсан гэж баталжээ. 2024 оны 12-р сарын 16-ны байдлаар нийт 2,726 хүчинтэй зөвшөөрөл байгаа бөгөөд үүний 981 нь хайгуулын зөвшөөрөл, 1,632 нь ашиглалтын зөвшөөрөл бөгөөд эдгээр нь улсын газар нутгийн 4.38 хувийг хамарсан байна. 2018-2024 оны хооронд 533 хайгуулын зөвшөөрөл уралдаан дээр олгогдсон бөгөөд энэ нь улсын төсөвт 177 тэрбум төгрөгийн орлого оруулсан байна.
